UPDATE: ATRESMEDIA-ARREST

Op 18 november 2020 heeft het Europese Hof van Justitie (EHvJ) arrest gewezen in de zaak Atresmedia tegen AGEDI/AIE. Kort gezegd heeft het EHvJ bepaald dat televisieomroepen die audiovisuele werken uitzenden (bijvoorbeeld een televisieserie) waarin fonogrammen (muziekopnamen) zijn verwerkt, geen vergoeding meer verschuldigd zijn conform artikel 7 van de Wet op de naburige rechten (Wnr), mits er toestemming verleend is door de rechthebbenden van de muziekopname voor dat gebruik.

Volgens het EHvJ verliest een fonogram op het moment dat het is vastgelegd in een audiovisueel werk de status van fonogram in de zin van genoemde richtlijn, waardoor er geen aanspraak meer gemaakt zou kunnen worden op de billijke vergoeding. Het uitgangspunt van het EHvJ is dat de rechthebbenden van het fonogram toestemming hebben gegeven voor de vastlegging van het fonogram in het audiovisuele werk én daarvoor een vergoeding heeft ontvangen.

In de praktijk blijkt echter dat vaak geen toestemming is gevraagd voor de vastlegging van het fonogram in het audiovisuele werk en dat rechthebbenden via Sena voor de openbaarmaking van het fonogram een billijke vergoeding ontvangen.

Het gevolg van dit arrest is, dat televisiezenders ervoor moeten zorgen dat zij directe afspraken maken met individuele rechthebbenden over de vastlegging en de openbaarmaking van de fonogrammen in audiovisuele werken. De vraag is of dit in de praktijk ook zal worden nageleefd. Daarnaast is het diffuus om te beoordelen wanneer er sprake is van een openbaarmaking cf. artikel 7 Wnr of van een vastlegging van een fonogram in een audiovisueel werk.

Om de ontstane onduidelijkheid weg te nemen en vanuit praktisch oogpunt voor zowel muziekgebruikers als de rechthebbenden een werkbare oplossing te bieden heeft de Raad van Aangeslotenen van Sena op 19 maart jl. besloten om de huidige exploitatieovereenkomsten aan te passen, zodat Sena ook gemandateerd wordt om een vergoeding te mogen incasseren en te reparteren voor het gebruik van een fonogram in een audiovisueel werk.

Sena heeft op 6 mei jl. de wetgever verzocht om op korte termijn bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) te bepalen dat Sena het recht heeft om verruimde licenties te verstrekken voor openbaarmaking van een reproductie van een fonogram of opname van uitsluitend geluiden van een uitvoering opgenomen in een audiovisueel werk, waarbij zij ook rechthebbenden kan vertegenwoordigen “die de collectieve beheersorganisatie niet door middel van overdracht, licentieverlening of een andere overeenkomst hebben gemachtigd om de rechten ten behoeve van hen te beheren als het de uitoefening van dezelfde rechten betreft als in haar statuten vermeld”. Hierbij is steeds een opt-out voor de rechthebbenden mogelijk.

Per 7 juni 2021 is dit mogelijk op grond van artikel 19c lid 2 WNR jo. artikel 45 Aw en 17d Aw.

In de praktijk betekent dit dat Sena bij voorkeur op de huidige wijze het incasso- en repartitietraject voortzet middels een uitbreiding van haar mandaat, zodat een werkbare situatie met eerlijke en optimale repartitie naar alle rechthebbenden gewaarborgd blijft. Via de opt-out regeling is het altijd mogelijk voor rechthebbenden om af te zien van de aangepaste exploitatieovereenkomst en hun rechten zelf te exploiteren in overleg met omroepen middels het sluiten van synchronisatieovereenkomsten.